Της Μαρί-Κωνστάνς Κωνσταντίνου
Υπεύθυνη Ιστορικού Εργατικού Μουσείου ΠΕΟ
Το Ιστορικό Εργατικό Μουσείο της ΠΕΟ, διαχρονικά προσπαθεί με κάθε ευκαιρία να αναδεικνύει το ρόλο των μουσείων ως ζωντανών κοινωνικών πυλώνων μέσα σε έναν κόσμο διαρκών αλλαγών και επιχειρώντας να φωτίζει τον τρόπο με τον οποίο η ιστορία των εργατικών αγώνων και της συνδικαλιστικής δράσης διαμορφώνει και σήμερα την κοινωνική ταυτότητα και συνείδηση. Η ιστορία της εργατικής τάξης δεν αποτελεί μόνο παρελθόν· είναι ένας ζωντανός οδηγός για το παρόν και το μέλλον. Η Διεθνής Ημέρα Μουσείων είναι μια ευκαιρία να ξαναδούμε τον ρόλο της εργασίας και των συλλογικών αγώνων στη συγκρότηση της κοινωνίας του σήμερα. Σε ένα μεταίχμιο για την κοινωνία μας, τα μουσεία καλούνται να γίνουν πρωτοπόροι στη νέα εποχή, να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με το κοινό, να αναζητήσουν νέους ορίζοντες και να επιβεβαιώσουν με αποφασιστικό τρόπο τον ουσιαστικό και καθοριστικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν για ένα δίκαιο και βιώσιμο μέλλον. Σήμερα είμαστε υποχρεωμένοι – περισσότερο από ποτέ άλλοτε – να υπερασπιστούμε τη δημιουργική δύναμη του πολιτισμού, ως μοχλού επανεκκίνησης και κοινωνικής αλλαγής.
🔹 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά και η Εργατική Μνήμη
Το Ιστορικό Εργατικό Μουσείο της ΠΕΟ αναδεικνύει την άυλη πολιτιστική κληρονομιά των εργαζομένων προωθώντας τις αξίες της αλληλεγγύης, της αντίστασης και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Μέσα από τα εκθέματα που προβάλει είναι πως τα εργατικά ωφελήματα που σήμερα έχουν οι εργαζόμενοι δεν χαρίστηκαν απλόχερα, αλλά κερδήθηκαν μέσα από την επίπονη πάλη για ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο από τους πρωτοπόρους συνδικαλιστές, αψηφώντας τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την εποχή όπως την τρομοκρατία και τους εκβιασμούς από την εργοδοσία, τις αυθαίρετες απολύσεις που τους στερούσαν το λιγοστό κομμάτι ψωμί, τη «ρετσινιά» του κομμουνιστή, τις συλλήψεις και τις φυλακίσεις από την αστυνομία, πολλές φορές και το ξύλο. Παράλληλα, περιγράφει μέσα από ιστορικά ντοκουμέντα την αναγκαιότητα οργάνωσης των εργαζομένων σε Συντεχνίες από τις αρχές του αιώνα διεκδικώντας ένα καλύτερο αύριο, μέσα και από την εξέλιξη του Εργατικού Ταξικού Συνδικαλιστικού Κινήματος. Σε μια εποχή μεγάλων κοινωνικών, τεχνολογικών και περιβαλλοντικών μεταβολών, η διαφύλαξη αυτής της μνήμης είναι καθοριστικής σημασίας.
🔹 Οι Νέοι ως φορείς αλλαγής
Με στόχο τη συμμετοχή των νέων, το Μουσείο ενισχύει τη διάδραση και τον δημιουργικό προβληματισμό, αναμένοντας μέχρι το τέλος του 2025 την εικονογράφηση παιδικής αλληγορικής ιστορίας που σχετίζεται με τα εργατικά δικαιώματα μέσα από τα μάτια των παιδιών και την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών εργαστηρίων, προσκαλώντας έτσι τις νέες γενιές να ανακαλύψουν τον ρόλο του εργατικού κινήματος και να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός δικαιότερου κοινωνικού μέλλοντος.
🔹 Οι Νέες Τεχνολογίες προς διαφύλαξη και προώθηση της ιστορικής μας μνήμης
Το Μουσείο αξιοποιεί σύγχρονα τεχνολογικά μέσα για να αναδείξει την ιστορική διαδρομή του εργατικού κινήματος. Τα Αρχεία στη σύγχρονη εποχή , αποτελούν μοναδική πηγή όχι μόνο για την ιστορία αλλά για κάθε μελέτη που στηρίζεται σε στοιχεία του παρελθόντος.
Συνεπάγεται πως η ψηφιοποίηση των εγγράφων και η δημιουργία και λειτουργία ιστορικού αρχείου ήταν επιτακτική ανάγκη, καθώς η χρησιμότητα και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα υλοποίησης αυτών των εγχειρημάτων τόσο για την ΠΕΟ όσο και για την επιστημονική και ιστορική κοινότητα είναι πολλαπλά, αφού προωθείται χωρίς περιορισμούς η ελεύθερη διάθεση των αρχείων στους ερευνητές και στο ενδιαφερόμενο κοινό μέσω της ψηφιοποίησης των εγγράφων και της προβολής, το υλικό γίνεται ευρέως γνωστό και επομένως πολλαπλασιάζεται η μελέτη και η διδακτικότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Ξεκινήσαμε και συνεχίζουμε αυτό το φιλόδοξο έργο που εκτιμούμε ότι συμβάλει τα μέγιστα στη διαφύλαξη όχι μόνο της ιστορίας του εργατικού κινήματος, αλλά και της Κύπρου ευρύτερα. Ο ψηφιακός οδηγός, οι ζωντανές προσωπικές μαρτυρίες μέσα από την ιστοσελίδα του Ιστορικού Εργατικού Μουσείου, κυρίως μέσω ηχητικών ντοκουμέντων, ζωντανεύουν την εμπειρία του επισκέπτη και ενισχύουν τη σύνδεση του κοινού με την ιστορική μνήμη.
Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα του κοινωνικού ρόλου ενός Μουσείου στη τοπική κοινωνία, καθώς δεν υπάρχει οποιαδήποτε οικονομική κρατική στήριξη, σαν Ιστορικό Εργατικό Μουσείο ΠΕΟ προσπαθούμε συνεχώς μέσω ευρωπαϊκών χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και με τη συνεργασία άλλων φορέων την διοργάνωση διάφορων δραστηριοτήτων δικοινοτικών και μη ειδικά ανάμεσα στη νέα γενιά, ώστε η ιστορία που κουβαλά αυτός ο χώρος να παραμείνει ζωντανή και να εξελίσσεται συνεχώς. Προσπαθούμε συνεχώς στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, να διοργανώνουμε πολιτιστικές εκδηλώσεις που σχετίζονται με την ιστορία της κυπριακής εργατικής τάξης, είναι οι αναμνήσεις και οι ιστορίες των βετεράνων μας που έχουμε καθήκον και χρέος να μεταφέρουμε παρακάτω.
Η σημασία τέτοιων μουσείων όπως το δικό μας, έγκειται ιδιαίτερα στη προβολή ενός κομματιού της κυπριακής ιστορίας που είναι εν μέρει άγνωστη κυρίως στη νέα γενιά. Το Ιστορικό Εργατικό Μουσείο της ΠΕΟ δεν σταματά ποτέ να μαζεύει ντοκουμέντα, αντικείμενα ή φωτογραφίες που αφορούν την ιστορία της εργατικής τάξης. Αντιθέτως, παραλαμβάνουμε με πολύ συγκίνηση ένα έκθεμα που θα μας προσφέρει ένα μέλος της ΠΕΟ γιατί γνωρίζουμε πως η σημασία του δικού μας μουσείου βρίσκεται στα εκθέματα που προβάλει και στην ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτά. Για εμάς όλα τα εκθέματα είναι μοναδικά και σπάνια. Μπορεί να μην έχουν τόσο χρηματική αξία, αλλά η αξία και η μοναδικότητα τους έγκειται στις ιστορίες αυτών των ανθρώπων που τα προσφέρουν και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Αυτές οι ιστορίες ανθρώπων αγωνιστών, ανθρώπων εργατών είναι που κάνουν τα εκθέματα μοναδικά και σπάνια. Αυτές οι ιστορίες ανθρώπων αγωνιστών, ανθρώπων εργατών είναι που μας δίνουν το κίνητρο να συνεχίσουμε αυτό το δύσκολο και χρονοβόρο έργο, είναι χρέος μας να σώσουμε την ιστορία μας και το πιο σημαντικό να την μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές.
ΕΝΘΕΤΟ: 18η Μαΐου, Διεθνής Ημέρα Μουσείων 2025 – «Μουσεία και κοινωνίες σε διαρκή αλλαγή»
