Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβρη του 2009 προς τιμή των Γραμματέων της ΠΕΟ Λεμεσού οι οποίοι δεν βρίσκονταν στην ζωή. Αφορούσε τον Κώστα Παρτασίδη, Γεώργιο Χριστοφόρου (Τζιωρτζή) και Στέλιο Μανδριώτη.
ΓΙ’ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ
Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής
Για αυτούς που έφυγαν Γραμματείς του Τμηματικού Συμβουλίου ΠΕΟ Λεμεσού
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβρη του 2009 προς τιμή των Γραμματέων της ΠΕΟ Λεμεσού οι οποίοι δεν βρίσκονταν στην ζωή. Αφορούσε τον Κώστα Παρτασίδη, Γεώργιο Χριστοφόρου (Τζιωρτζή) και Στέλιο Μανδριώτη.
Ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο Γραμματέας του Τ.Σ ΠΕΟ Λεμεσού Δημήτρης Χριστοδούλου ο οποίος αναφέρθηκε στην σημασία που δίνει το κίνημα μας στα στελέχη του, ιδιαίτερα αυτά που μέσα σε δύσκολες και αντίξοες συνθήκες κατάφεραν να μετατρέψουν τες μικρές σκόρπιες εργατικές ενώσεις σε ένα ισχυρό εργατικό κίνημα που εργάζεται για να προστατεύσει και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των εργαζομένων.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απεύθυνε ο Γενικός Γραμματέας της ΠΕΟ Πάμπης Κυρίτσης ο οποίος συνεχάρη την ΠΕΟ Λεμεσού για την πρωτοβουλία της και στην συνέχεια αναφέρθηκε σε ζητήματα που απασχολούν τους εργαζόμενους και την κοινωνία ευρύτερα.
Την έρευνα για τους τρείς καταξιωμένους ηγέτες της ΠΕΟ Λεμεσού όπως και το φωτογραφικό υλικό επεξεργάστηκε ο συν. Δημήτρης Χριστοδούλου.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν εκατοντάδες άτομα καθώς και συγγενείς των τιμωμένων οι οποίοι παρέλαβαν και τες τιμητικές πλακέτες που τους δόθηκαν από τον Γενικό Γραμματέα της ΠΕΟ.
Επισυνάπτεται η ομιλία του Ε.Γ της ΠΕΟ Λεμεσού Δημήτρη Χριστοδούλου.
Ομιλία Ε. Γ. ΠΕΟ Λεμεσού
Δημήτρη Χριστοδούλου
στην Εκδήλωση Ημερ. 21/10/2009
Αίθουσα ΦΙΛΙΑΣ ΠΕΟ Λεμεσού
«Γι’ αυτούς που έφυγαν»
Αυτός είναι ο τίτλος που δώσαμε στην εκδήλωση μας αυτή που έχει σαν στόχο να τιμήσει αυτούς που ηγήθηκαν της ΠΕΟ Λεμεσού σαν Γραμματείς της από της ίδρυσης της μέχρι σήμερα και που δεν βρίσκονται σήμερα μαζί μας.
Αποτίουμε λοιπόν τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους ηγέτες του Συνδικαλιστικού Κινήματος της ΠΕΟ στη Λεμεσό. Ξεπληρώνουμε λίγο από το χρέος για την κληρονομιά που μας άφησαν.
Συναδέλφισσες και συνάδελφοι,
Επιτρέψετε μου εκ μέρους της ΠΕΟ Λεμεσού να σας καλωσορίσω στη σημερινή μας εκδήλωση μνήμης και τιμής και να σας ευχαριστήσω ειλικρινά για την τιμή που μας κάμνετε να είσαστε σήμερα μαζί μας.
Πριν από μερικούς μήνες η Γραμματεία του Τ. Σ. της ΠΕΟ Λεμεσού αποφάσισε να οργανώσει μια εκδήλωση προς τιμή των πρώτων Γραμματέων της οι οποίοι δεν βρίσκονται πλέον μαζί μας.
Έτσι από τότε ξεκινήσαμε να ψάχνουμε τον καλύτερο τρόπο για να τιμήσουμε τρεις άνδρες οι οποίοι συνέδεσαν το όνομα τους με την ΠΕΟ Λεμεσού.
Για μας δεν είναι αυτή η εκδήλωση απλά ένας τρόπος για να δείξουμε την ευγνωμοσύνη μας προς τους συντρόφους μας αυτούς. Για μας είναι μια υποχρέωση τήρησης των υποσχέσεων που δόθηκαν. Το «δεν θα σας ξεχάσουμε ποτέ» δεν μπορεί να είναι γράμμα κενό. Κρίνουμε – η σημερινή καθοδήγηση του Κινήματος ότι με εκδηλώσεις αυτού του είδους επιστρέφουμε στες ρίζες μας, αποτίουμε φόρο τιμή στην ίδια την ιστορία μας. Και πιστέψετε με αγαπητοί φίλοι και φίλες. Έχουμε πλούσια ιστορία , έχουμε την πιο πλούσια την πιο ένδοξη την πιο γεμάτη με θυσίες και αγώνες ιστορία και θα πρέπει να την φυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού. Όχι όμως μέσα στα συρτάρια. Η ιστορία μας πρέπει να είναι ζωντανή και προσβάσιμη σε κάθε νέο στέλεχος σε κάθε μέλος της ΠΕΟ, σε κάθε εργαζόμενο, στην κοινωνία.
Γι’αυτό ακριβώς τον λόγο και θεωρώντας ότι οι τρεις πρώτοι Γραμματείς της ΠΕΟ Λεμεσού οι Αείμνηστοι ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΡΤΑΣΙΔΗΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΤΖΙΩΡΤΖΙΗΣ και ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΝΔΡΙΩΤΗΣ, μπορούν και σήμερα ακόμα να
αποτελούν παράδειγμα για μας, αλλά και να μετατρέπονται μέσα από εκδηλώσεις σαν αυτή σε κήρυκες, σε προπαγανδιστές και δασκάλους της ιδεολογίας της εργατικής τάξης. Της ιδεολογίας με τα πανανθρώπινα ιδανικά της Ειρήνης, της Προόδου, της Προκοπής, του Σοσιαλισμού και της Ανθρωπιάς.
Πραγματικά αισθάνομαι συγκίνηση όταν αναφέρομαι σ’ αυτούς τους συντρόφους. Σας ομολογώ ότι πολύ μεγαλύτερη συγκίνηση ένοιωθα, σε σημείο που να γεμώννουν τα μμάθκια μου, όταν διάβαζα τα Πρακτικά της περιόδου από την ίδρυση της Π.Σ.Ε. το 1941, μετά με την δημιουργία της Ε.Σ.Ε.Λ. (Επαρχιακή Συντεχνιακή Επιτροπή Λεμεσού) και μετά την ΠΕΟ.
Τότε που με ελάχιστα μέσα και την ανυπαρξία πείρας οι πρωτοπόροι του Κινήματος στη Λεμεσό προσπαθούσαν να επιβιώσουν αλλά και να επιβάλουν την παρουσία τους μέσα στο καθόλα εχθρικό τότε περιβάλλον της Αγγλοκρατίας και της κυριαρχίας του κεφαλαίου.
Και όχι μόνο αυτό! Παράλληλα με την οργάνωση των εργαζομένων, με την διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, με την εξασφάλιση των οικονομικών πόρων για την λειτουργία των
Συντεχνιών, δινόταν και ο αγώνας για την μόρφωση και διαπαιδαγώγηση των εργαζομένων, για την ψυχαγωγία τους και την υγιή τους απασχόληση.
Επιτρέψετε μου να διαβάσω δύο παραγράφους από ένα πρακτικό της συνεδρίας του Συμβουλίου Γραμματέων (έτσι ονομαζόταν τότε το Συντονιστικό σώμα των Συντεχνιών της Επαρχίας) ημερομηνίας 8/12/1941.
« Οι Συντεχνίες Λεμεσού να συνάψουν δάνειον από τας συντεχνίας κτιστών, μηχανοτεχνιτών, υπαλλήλων δημοσίων κέντρων δια το ποσόν των Λ.Κ. 20, εξ ών Λ.Κ.10 θα σταλούν εις το ταμείον της ΠΣΕ ως δάνειο από τας Συντεχνίας Λεμεσού.
Αυτή ήταν η οικονομική κατάσταση των συντεχνιών και της ΠΣΕ τότε. Δύσκολη. Πολύ δύσκολη που εσυνύπτοντο δάνεια των είκοσι και δέκα λιρών για να καλυφτούν οι ανάγκες.
Στο ίδιο όμως πρακτικό της ίδιας συνεδρίας μαζί με την έγνοια για τα οικονομικά επαίρνετο και η απόφαση για τον Πολιτισμό « Υπό της Επιτροπής Ερασιτεχνικού Ομίλου υποβάλλεται εις το Συμβούλιον προς έγκρισιν το θεατρικόν έργον «ΟΙ ΔΥΟ ΑΛΗΤΕΣ» το οποίον η Επιτροπή Ερασιτεχνικού Ομίλου απεφάσισεν να αναβιβασθεί επί σκηνής» και στη συνέχεια των Πρακτικών αναφέρεται «Αποφασίζεται να στείλουμεν τα κάτωθι βιβλία από την βιβλιοθήκην των Συντεχνιών Λεμεσού εις την συντεχνίαν κτιστών και εργατών κτιστών Αγ. Αμβροσίου Κυρηνείας ήτις δι’ επιστολής της μας παρακάλεσεν να της στείλωμεν ολίγα βιβλία».
Θα μπω στον πειρασμό να αναφέρω και τα βιβλία για να σχηματίσουμε μια εικόνα του τι διάβαζαν τότε τα στελέχη και μέλη μας.
Τα φκιορα της καρκιάς μου – Π. Λιασίδη
Αστραπές τζιαι τραμουντάνες – Β. Γερμασοϊτη
Αγώνες – Π. Μεράνου
Οι πρώην Ανθρωποι – Μ. Γκόρκη
Το Εργατικό Ζήτημα στη Κύπρο – Γ. Εκάεργου
Εργατικαί Οργανώσεις & Κοινων. Πρόνοια στην Κύπρο – Λανίτη κλπ.
Από τα πρώτα κιόλας βήματα του Κινήματος το θέμα της Αυτομόρφωσης, της διαπαιδαγώγησης και της πολιτιστικής ανάπτυξης ήταν στες προτεραιότητες μαζί με τα οργανωτικά και οικονομικά. Δεν είναι τυχαίο που το όνομα του Κινήματος της Αριστεράς ευρύτερα είναι άρριχτα συνδεδεμένο με την ανάπτυξη του πολιτιστικού επιπέδου του Κυπριακού Λαού.
Bεβαίως δεν είχαμε μόνο τα αρχικά πολύ δύσκολα στάδια της άνδρωσης της ΠΣΕ-ΠΕΟ είχαμε και τα μετέπειτα επίσης πολύ δύσκολα χρόνια τα μεταπολεμικά, τα χρόνια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του λαού μας, τα δίσεκτα χρόνια
του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής και κατοχής.
Όλα αυτά τα χρόνια κάποιοι άνθρωποι φορτώθηκαν το βάρος της ευθύνης να οδηγήσουν την εργατική τάξη του τόπου στον δρόμο της οργάνωσης της διεκδίκησης και του αγώνα για μια καλύτερη ζωή. Αυτοί ήταν οι δεκάδες αγνοί, λαϊκοί αγωνιστές του κινήματος της αριστεράς, του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος της ΠΕΟ.
Μεταξύ αυτών κάποιοι ξεχώριζαν. Ξεχώρισαν λόγω της μεγαλύτερης ευθύνης που είχαν σ’ αυτό τον αγώνα. Έτσι το ειδικό βάρος της προσφοράς των επικεφαλής – των Επαρχιακών Γραμματέων της ΠΕΟ Λεμεσού είναι αυτό που μετρούμε και εκτιμούμε σήμερα.
Ο κάθε ένας από αυτούς μέσα στις ιδιόμορφες συνθήκες της εποχής που έδρασε πρόσθεσε ένα μεγάλο κομμάτι στο οικοδόμημα που λέγεται ΠΕΟ και που σήμερα χαίρει τον σεβασμό και την αναγνώριση της κυπριακής κοινωνίας και των εργαζομένων.
Αυτοί οι τίμιοι, αγνοί αγωνιστές με λάβαρο τα οράματα για μια δίκαιη κοινωνία χωρίς πολέμους, χωρίς βία, χωρίς εκμετάλλευση, έδωσαν ολόκληρη την ζωή τους εξυπηρετώντας την υπόθεση τη εργατικής τάξης.
Είναι υπό την καθοδήγηση αυτών των συναδέλφων μας και συντρόφων μας που κτίστηκαν οικήματα – με εθελοντική δουλειά στις περισσότερες περιπτώσεις, που κτίστηκαν ιατρεία που αποκτήθηκε γη.
Είναι αυτοί που μαζί με τα άλλα στελέχη έκαμαν την ΠΕΟ την πιο μαζική συνδικαλιστική οργάνωση στον τόπο με δύναμη και κύρος, με υποδομές και δυνατότητες να παίζει καθοριστικό ρόλο στα ζητήματα που αφορούν τους εργαζόμενους και την κοινωνία ευρύτερα.
Αγαπητοί φίλοι,
Δεν προτίθεται στην ομιλία μου να αναφερθώ στον βίο και πολιτεία των τιμωμένων. Αυτό θα προσπαθήσουμε να το κάμουμε μέσα από μια οπτικοακουστική παρουσίαση που έχει ετοιμάσει ο συν. Χριστάκης Νεοφύτου. Όμως θα ήταν παράλειψη να μην πούμε δυό λόγια για την περίοδο που ο καθένας διετέλεσε Γραμματέας τα οποία θα δώσουν μια συνοπτική εικόνα.
Ο Κώστας Παρτασίδης ανέλαβε σαν Επ. Γραμματέας το 1941 μετά την Β’ Συντεχνιακή Συνδιάσκεψη. Είχε έλθει στη Λεμεσό από την Αμμόχωστο. Το 1943 διορίστηκε σαν βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ με απόφαση του Κόμματος οπόταν και αντικαθίσταται από τον Γεώργιο Χριστοφόρου «Τζιωρτζιή» ο οποίος παρέμεινε Γραμματέας μέχρι το 1954.
Σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα κατά την επιστροφή του από την Κίνα. Μνημειώδης θα έλεγα είναι η αυτοβιογραφία του και
πολύ περισσότερο η αυτοκριτική του του 1949 – 1950 όπου αναφέρεται σε ότι τον προβλημάτιζε και ότι θωρούσε ότι έπρεπε να διορθώσει. Στο σχετικό οπτικοακουστικό κομμάτι, γίνεται αναφορά στα πιο πάνω.
Ο Στέλιος Μανδριώτης ο τρίτος κατά σειρά γραμματέας εκλέγεται το 1955 στο συγκεκριμένο πόστο και υπηρετεί από αυτό την ΠΕΟ μέχρι το 1991 οπόταν και συνταξιοδοτείται. Πολλοί τον θεωρούν σαν ένα από τους κορυφαίους συνδικαλιστές της Λεμεσού που έχει συνδέσει το όνομα του με την περίοδο της ανάπτυξης της ΠΕΟ. Διετέλεσε Βουλευτής κατά την περίοδο 1985 – 1990.
Η δική μου αναφορά θα μείνει μέχρι εδώ. Εκτενέστερα θα γίνει αναφορά στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει.
Οφείλω να πω ότι το υλικό στο οποίο χρειάστηκε να προστρέξουμε, φωτογραφικό, πρακτικά συνεδριάσεων κλπ ήταν ογκωδέστατο. Χιλιάδες φωτογραφίες και τόμοι πρακτικών και αποφάσεων.
Προσπαθήσαμε να κρατήσουμε μια ισορροπία στην αναφορά μας για τον καθένα από τους τιμώμενους. Ελπίζω να το καταφέραμε. Εάν όχι να μας κρίνετε με επιείκεια. Στόχος μας ήταν να δούμε τον κάθε ένα ξεχωριστά, όπως ξεχωριστοί ήταν και οι ίδιοι σαν προσωπικότητες. Προσωπικότητες στες οποίες εμείς οι νεώτεροι χρωστούμε πολλά, η κοινωνία τους χρωστά πολλά. Αυτό που κάμνουμε σήμερα είναι το ελάχιστο που θα μπορούσαμε να κάμουμε. Τιμούμε τους ηγέτες μας. Τιμούμε την ίδια μας την Ιστορία.