Αντιλαμβανόμαστε και βιώνουμε την παγκοσμιοποίηση ως μία ενιαία και συνεχή διαδικασία του καπιταλιστικού αποικιοκρατισμού, που κύρια δεδομένα έχει τις αλλαγές στο χώρο του πολιτισμού, της γεωπολιτικής και της μετανάστευσης.
ΟΜΙΛΙΑ Γ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Παγκύπριο Συνέδριο ΠΕΟ
Λευκωσία, 19.11.2008
Καθηγητής Κώστας Γουλιάμος Αντιπρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου
Ομιλία : Το φαινόμενο της Μετανάστευσης σε Συνθήκες Κορπορατικής Παγκοσμιοποίησης
Αντιλαμβανόμαστε και βιώνουμε την παγκοσμιοποίηση ως μία ενιαία και συνεχή διαδικασία του καπιταλιστικού αποικιοκρατισμού, που κύρια δεδομένα έχει τις αλλαγές στο χώρο του πολιτισμού, της γεωπολιτικής και της μετανάστευσης.
Ειδικότερα η σταδιακή αύξηση της μετανάστευσης τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια συνδέεται άμεσα με το φαινόμενο του ύστερου καπιταλισμού. Σε αυτό το αποτέλεσμα συνέβαλε η κορπορατική παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, οι μετασχηματισμοί στην οικονομία και η ραγδαία εκβιομηχάνιση, η οποία δημιούργησε την ανάγκη για τεράστιο, φθηνό εργατικό δυναμικό, και οδήγησε στην πύκνωση των ανταλλαγών-ροών μεταξύ διαφορετικών μερών του πλανήτη. Η εκβιομηχάνιση η οποία σημαίνει διάκριση οικονομικού επιπέδου μεταξύ ανεπτυγμένων και μη-ανεπτυγμένων χωρών, έφερε, δίχως άλλο, μαζικοποίηση των μετακινήσεων
Σε ό,τι αφορά στη μετανάστευση κρίνουμε σκόπιμο – και λόγω θεματικής του συνεδρίου – να θυμίσουμε πως πριν ακριβώς από 5 μήνες ( 18 Ιουνίου) υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μια ντιρεκτίβα που αποτελεί ευκρινή απόδειξη του αποικιοκρατικού, καπιταλιστικού χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ντιρεκτίβα αυτή – η οποία προβλέπει τη φυλάκιση από 6 ως 18 μήνες κάθε «παράνομου» μετανάστη, με άλλα λόγια, κάθε μετανάστη «χωρίς χαρτιά» – είναι αντίθετη με όλες τη διεθνείς συμφωνίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Είναι ένα ρατσιστικό και ξενοφοβικό μέτρο που προωθεί τις διακρίσεις και στρέφεται ενάντια στους λαούς και ιδιαίτερα ενάντια στους λαούς της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας.
Η Ευρώπη, λοιπόν, επιδεικνύει πλήρη έλλειψη ιστορικής μνήμης ξεχνώντας ότι οι Ευρωπαίοι αποίκησαν με βάρβαρο τρόπο την Αμερικανική ήπειρο, την Ινδία, την Αφρική και ένα μεγάλο μέρος της Ασίας.
Η Ευρώπη, συνάμα, ξεχνά ότι κατά τη διάρκεια του 18ου , 19ου και 20ου αιώνα εκατομμύρια Ισπανοί, Ιταλοί, Γερμανοί, ¶γγλοι, Γάλλοι, Σουηδοί, Έλληνες, Πορτογάλοι – με άλλα λόγια, άνθρωποι από όλη την Ευρώπη – αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στην Αμερική αναζητώντας ένα τόπο να εργαστούν. Και όμως η Ευρώπη αρνείται το ίδιο δικαίωμα στους λαούς της Αμερικής οι οποίοι γενναιόδωρα δέχτηκαν τους Ευρωπαίους μετανάστες.
Και όμως οι Ευρωπαίοι – και όχι μόνο- επιδεικτικά αγνοούν ό,τι οι ίδιοι υπόγραψαν. Εννοώ την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην οποία αναφέρεται (άρθρο 13): «Καθένας έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί ελεύθερα και να εκλέγει τον τόπο της διαμονής του στο εσωτερικό ενός κράτους».
Επομένως στους μετανάστες – επειδή ακριβώς η κατάσταση τους είναι τέτοια που τους κάνει ανθρώπους χωρίς καμιά προστασία – πρέπει να τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα που απορρέει από αυτό το άρθρο. Εκτός αν τα ανθρώπινα δικαιώματα αναγνωρίζονται μόνο για τις πλούσιες χώρες, για τους αποικιοκράτες και τους ιμπεριαλιστές.
Αγαπητοί Σύνεδροι,
Εάν όλοι οι μετανάστες ζούσαν σε μία χώρα, αυτή θα ήταν η πέμπτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού -σχεδόν 200 εκατομμύρια άνθρωποι- είναι μετανάστες. Οι γυναίκες, σε αντίθεση με άλλες εποχές, αντιπροσωπεύουν περίπου το μισό. Παρά τα περιοριστικά μέτρα και τον έλεγχο συνόρων, η τάση είναι αυξητική: 176 εκατομμύρια μεταναστών το 2000, έναντι 191 εκατομμυρίων το 2005. Η μετανάστευση είναι πραγματικότητα που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Αντιθέτως, συνιστά βασική παράμετρο των πολιτικών για την ανάπτυξη, την απασχόληση, το κράτος πρόνοιας, την κοινωνική ασφάλιση, το δημογραφικό και την κοινωνική συνοχή.
Πέραν των αριθμών, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η νεοφιλελεύθερη πορεία του καπιταλισμού – εν ολίγοις του ολοκληρωτικού καπιταλισμού – προς τις ευέλικτες μορφές εργασίας έχει μετατρέψει τους μετανάστες σε νέους υπηρέτες, αν όχι σκλάβους της παγκοσμιοποίησης. «Capsunarii» είναι το υποτιμητικό προσωνύμιο των Ρουμάνων μεταναστών που βοηθούν στη συγκομιδή φράουλας στην Ισπανία. Το εν λόγω προσωνύμιο έχει γίνει συνώνυμο όλων των Ρουμάνων που αφήνουν τη χώρα τους για να «βελτιώσουν» την τύχη τους.
Πάντως, τα παιδιά που αυτοκτονούν γιατί η μητέρα τους έφυγε από το σπίτι για να εργαστεί στο εξωτερικό, τα διαζύγια, οι ασθένειες, η κατάθλιψη και ο φαύλος κύκλος της φτώχιας είναι οι «αόρατες» συνέπειες του «ελεύθερου εμπορίου» της ανθρώπινης (αν-ελεύθερης) εργασίας.
Πράγματι, η ασφυκτιούσα μητρική γλώσσα, η προφορά, η συνήθεια και τα συναισθήματα που, ενδεχομένως, παράγει μία “ετερόδοξη εξορία» (dissident exile), για την οποία δικαίως η Kristeva διαμαρτύρεται, δημιουργούν μια υβριδική σχέση ζωής στην οποία η μετανάστευση δεν είναι εικονική πραγματικότητα ή φαντασιακή κοινότητα, αλλά ένα βασανιστικό – και συνάμα αβέβαιο παρόν, διασπασμένο ανάμεσα σε παρελθόν και μέλλον.
Ο καπιταλισμός στηρίζεται στην εκμετάλλευση των μεταναστών, των μισθωτών εργατών από την αστική τάξη. Η τύχη της εργατικής τάξης – η οποία παράγει το κύριο μέρος του πλούτου – είναι η φτώχεια, η αβεβαιότητα της εργασίας και η αμφισβήτηση των δικαιωμάτων της.
«Ο νόμος που θέτει τον κοινωνικό άνθρωπο ακόμη και να παράγει επιπλέον με λιγότερους εργάτες γίνεται με τον καπιταλισμό (όπου τα μέσα παραγωγής αντί να είναι στην υπηρεσία του εργαζόμενου βάζουν τον εργαζόμενο στην υπηρεσία τους) νόμος αντίθετος που σημαίνει, πως όσο περισσότερο κερδίζει η δουλειά σε πηγές και σε δύναμη, τόσο περισσότερο η κατάσταση της ύπαρξης του μισθωτού, η πώληση της δύναμής του γίνεται αβέβαιο»
(Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο, 1867, τόμος 1ος, κεφ.25).
Η πιο πάνω θέση του Μαρξ είναι εξαιρετικά επίκαιρη. Προς επίρρωση αναφέρω πως σε πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ διαβάσαμε ότι πριν από δύο αιώνες, το 1820, η σχέση των φτωχότερων προς τις πλουσιότερες χώρες ήταν 1 προς 3. Εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα, το 1973, η σχέση αυτή ήταν 1 προς 44 και στο τέλος της δεκαετίας του `90, δηλαδή σε 25 μόλις χρόνια, διαμορφώθηκε σε 1 προς 72.
Μια ακόμα έκθεση του ΟΗΕ αναφέρει ένα στοιχείο το οποίο δραματοποιεί την οικονομική κατάσταση στον πλανήτη μας: ο συνολικός πλούτος των 200 πλουσιότερων ανθρώπων πλησίασε το ποσό του 1 τρισ. δολαρίων, ενώ τον ίδια στιγμή το εισόδημα 582 εκατ. ανθρώπων στις φτωχές χώρες του κόσμου ήταν περίπου 146 δισ. δολάρια.
Αν, λοιπόν, υποθέσουμε ότι ο πλούτος των ατόμων αποδίδει 5% τον χρόνο και κάνουμε τις κατάλληλες διαιρέσεις, τα παραπάνω στοιχεία λένε το εξής εντυπωσιακό: υπάρχουν στον κόσμο 200 άνθρωποι που έχουν εισόδημα 250 εκατ. δολαρίων τον χρόνο ο καθένας, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν 582 εκατ. άνθρωποι που έχουν εισόδημα ο καθένας 250 δολαρίων τον χρόνο.
Υπάρχουν δύο συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στην αγορά εργασίας των αναπτυγμένων χωρών που αξίζει να τονισθούν:
• πρώτον, έχει παρατηρηθεί ότι όσοι χάνουν τη δουλειά τους και βρίσκουν μια νέα υφίστανται μια μείωση μισθού περίπου 6% κατά μέσον όρο
• δεύτερον, το συνδικαλιστικό κίνημα δέχεται ισχυρότατες πιέσεις και χάνει μέλη διότι κάθε προσπάθεια ενίσχυσης της δύναμης των εργατικών σωματείων αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την απειλή της μεταφοράς της παραγωγής σε άλλη χώρα.
Από την έκθεση “GLOBAL EMPLOYMENT TRENDS” του (ILO,) που δημοσιεύτηκε τον Γενάρη του 2008, πληροφορούμαστε πως σε παγκόσμιο επίπεδο ο αριθμός εργατών είναι 2.960.000.000 δις. – με το 61% αυτού του αριθμού – ήτοι 1.8 δισεκατομμύρια μισθωτοί και εργάτες – να ζει σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης.
Πιο συγκεκριμένα, 487 εκατ. εργάτες – δηλαδή, το 16.4% όλων των εργατών παγκοσμίως – έχουν απολαβές ενός δολαρίου ημερησίως ενώ 1.3 δισεκατομμύρια – το 43.5% όλων των εργατών του κόσμου – κάτω από δύο δολάρια την ημέρα. Επίσης, είναι αξιοσημείωτο πως οι άνεργες γυναίκες αυξήθηκαν από 70.2 σε 81.6 εκατ. σε ένα μόνο χρόνο, το 2007.
Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν τη συστημική ανισότητα και εκμετάλλευση που εκτρέφει ο καπιταλισμός σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κρίνω, επομένως, σκόπιμο να δούμε ορισμένους βασικούς πυλώνες πολιτικής αρχιτεκτονικής μέσω των οποίων ενδυναμώνεται αυτή εκμετάλλευση.
1. Η ΝΕΑ ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΩΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ
Η τάση της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης για ένταση του οικονομικού και πολιτικού αυταρχισμού αποτελεί κύριο μέσο επιβολής της Νέας Τάξης Πραγμάτων.
Είναι μια σαφής επιλογή του διεθνοποιημένου κεφαλαίου για την αύξηση των ρυθμών και των πεδίων εκμετάλλευσης τόσο στην περιφέρεια, όσο και στο εσωτερικό των οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών. Επικυρώνει παράλληλα την πολιτικοστρατιωτική ηγεμονία των ΗΠΑ στον πλανήτη και τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν μονομερώς στρατιωτική και αστυνομική δράση σε πλανητικό επίπεδο.
Με πολιτικό δόγμα τον ‘διαρκή πόλεμο’ και εργαλείο διευθέτησης των συνειδήσεων τον ‘πλανητικό εσωτερικό εχθρό’, ο νεοφιλελεύθερος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός, επιχειρεί τη ρύθμιση των ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών και τροποποιεί σε αυταρχικότερη κατεύθυνση το πολιτικό, εργασιακό, νομικό και ιδεολογικό εποικοδόμημα των κρατών. Ο ‘διαρκής πόλεμος’ αποτελεί την ανώτερη μορφή διεθνοποίησης της καταστολής πειθάρχησης, αφού συμπυκνώνει:
– τη στρατιωτική δράση κατά κρατών για ‘αστυνομικούς’ λόγους [Αφγανιστάν].
– τη στρατιωτική δράση κατά κρατών για ‘προληπτικούς’ λόγους [Ιράκ].
– τη στρατιωτική δράση κατά αντάρτικων κινημάτων [Κολομβία, Φιλιππίνες].
– την απειλή ανάληψης στρατιωτικής δράσης κατά οποιοδήποτε κράτους κινείται ‘εκτός των τειχών’ [Ιράν, Συρία, Β Κορέα, αλλά και Βενεζουέλα, Κούβα, Συρία].
Το πλανητικό κράτος θέλει να επιβάλει σε ολόκληρο τον κόσμο τον ολοκληρωτισμό της εξουσίας των πολυεθνικών. Δεν ανέχεται πλέον τη διαφορετικότητα. Δεν ανέχεται πολιτισμούς, ιστορικές μνήμες και συλλογικές συνειδήσεις. Επιδιώκει την υπονόμευση και πολτοποίηση όλων αυτών. Τη μετατροπή των κρατών σε εκτελεστικά προτεκτοράτα του πλανητικού κράτους. Τη μετατροπή των λαών και των εργαζομένων από συνθετικές ενότητες σε ανταγωνιστικά διχαστικά αθροίσματα.
2. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ – Το πρόγραμμα της Χάγης
Το πρόγραμμα της Χάγης υιοθετήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2004 μετά από πολυετή προετοιμασία και , κυρίως μετά την αντιμεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι και στη συνέχεια την πρόσδεση των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων Σρέντερ και Μπλέρ στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο του πενταετούς ευρωπαϊκού προγράμματος (2005-2009)ευρωπαϊκού προγράμματος πολιτικών «Δικαιοσύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας».
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα συντάχθηκε έτσι ώστε να μην περιέχει πουθενά τον όρο ‘στρατόπεδο’ αλλά αναφέρεται σε «ικανότητα διαχείρισης της μετανάστευσης», «ικανότητα ελέγχου των συνόρων», και ικανότητα προστασίας των μεταναστών». Οι εν λόγω όμως ικανότητες παραπέμπουν στην παρεμπόδιση των προσφύγων ( 1.6.3) και την υποδοχή όσων εκτοπίζονται (1.6.4).
Έτσι ο όρος ‘ικανότητα’ , που αντικαθιστά τη λέξη ‘στρατόπεδο’ αποτελεί ένα τεχνικό ευφημισμό ώστε να συνάδει με τα εξίσου τεχνοκρατικά και ρητορικά τεχνάσματα της ‘καλής’ διακυβέρνησης. Το θέμα πάντως είναι πως τα μεταναστευτικά ρεύματα μετασχηματίζονται ως προς τη φύση τους από πολιτικά σε αυστηρώς και επιλεκτικώς οικονομικά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί όλο και πιο έντονη νεοφιλελεύθερη και ατλαντική πορεία. Συγκροτείται ταχύτατα σε έναν ιμπεριαλιστικό πόλο που συμμετέχει στο μοίρασμα του κόσμου. Ήδη η Ε.Ε. έχει νομιμοποιήσει μια σειρά πολέμους και επεμβάσεις, συμμετέχει σ’ αυτούς, όπως άλλωστε συμμετέχει ενεργά στον ‘πόλεμο’ κατά της τρομοκρατίας.
Οι καπιταλιστές της Ευρώπης γνωρίζουν καλά πως δεν έχουν μέλλον στον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, αν δεν σαρώσουν τους ‘αναχρονισμούς’ που ισχύουν ακόμα στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο, δηλαδή τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης και των λαών.
Τα συνθήματα για ‘ανταγωνιστικότητα’, ‘ευλυγισία’, ‘εκσυγχρονισμό’, ‘δια βίου εκπαίδευση’, δηλώνουν την ανάγκη του ευρωπαϊκού κεφαλαίου να προωθήσει τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις σε βάρος πάντα της ζωντανής εργασίας, της οποίας ο έλεγχος και η διαχείριση αποτελεί βασικό στοιχείο όλων των αστικών πολιτικών.
Αποψή μας είναι ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας εκφράζει – με τον πλέον ακραίο τρόπο – τον νεοφιλελεύθερο μονεταριστικό δρόμο που ακολουθεί η Ε.Ε. και έχει λειτουργήσει απολύτως αποσταθεροποιητικά για την απασχόληση, τα εργατικά και τα κοινωνικά δικαιώματα στην Ευρώπη.
3. Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΒΛΟΣ για την κοινοτική προσέγγιση της διαχείρισης της οικονομικής μετανάστευσης
Η διαρκής επέκταση των ευέλικτων μορφών εργασίας, η επέκταση της ανασφάλιστης εργασίας – και όχι μόνο στους μετανάστες – οι απλήρωτες υπερωρίες, η μη τήρηση των νόμιμων εργασιακών εγγυήσεων, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα, οι αυθαίρετες μαζικές απολύσεις, το νέο δουλεμπόριο των επιχειρήσεων επινοικίασης εργαζομένων διαμορφώνουν ένα νέο ‘μεσαιωνικό’ τοπίο εργασιακών σχέσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο επισημαίνω την «ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΒΛΟ, για μια κοινοτική προσέγγιση της διαχείρισης της οικονομικής μετανάστευσης», όπως αυτή εγκρίθηκε το Γενάρη του 2005. Από τις πρώτες γραμμές ακόμα σημειώνεται ότι στόχος της «είναι να ξεκινήσει μια διαδικασία εμπεριστατωμένης συζήτησης, στην οποία θα συμμετάσχουν τα όργανα της ΕΕ, τα κράτη – μέλη και η κοινωνία των πολιτών, για την πλέον ενδεδειγμένη μορφή κοινοτικών κανόνων για την εισδοχή οικονομικών μεταναστών και για την προστιθέμενη αξία που συνεπάγεται η υιοθέτηση ενός τέτοιου κοινού πλαισίου». Από την αρχή, δηλαδή, φανερώνεται η προσέγγισή τους απέναντι στους μετανάστες, σαν ανδράποδα από τα οποία η ΕΕ αναζητεί τρόπο να αποκομίσει το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος.
Στην Ε.Ε λένε «απασχόληση», εννοώντας τη μερική και κακοπληρωμένη, και όχι «εργασία» με σταθερό 8ωρο – 5ήμερο συνδυασμένο με Κοινωνική Ασφάλιση.
Επίσης, ο φόβος που εκφράζουν για μείωση του απασχολούμενου δυναμικού ακούγεται φαιδρός μπροστά στα εκατομμύρια των ανέργων και των ημιαπασχολούμενων της ΕΕ, ντόπιων και μεταναστών. Στην πραγματικότητα όλη τους η ανησυχία επικεντρώνεται στο πώς θα εξασφαλίσουν κι άλλα φτηνά εργατικά χέρια, για να κρατιέται το λεγόμενο κόστος εργασίας μηδαμινό. Να αυξάνουν παραπέρα τα υπερκέρδη τους, στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «ανταγωνιστικότητάς».
Αναφέρεται αρκετά καθαρά στη ‘Βίβλο’: «….παρά το γεγονός ότι η μετανάστευση από μόνη της δεν αποτελεί λύση για τη δημογραφική γήρανση, θα συνεχίσουν ολοένα και περισσότερο να χρειάζονται μεταναστευτικές ροές, για να καλυφθούν οι ανάγκες της αγοράς εργασίας της ΕΕ και να εξασφαλιστεί η ευημερία της Ευρώπης. Επιπλέον, η μετανάστευση έχει αυξημένη επίπτωση στην επιχειρηματικότητα».
Και ακόμα: «Η ΕΕ πρέπει επίσης να λάβει υπόψη το γεγονός ότι οι κυριότερες περιοχές του κόσμου ανταγωνίζονται ήδη, για να προσελκύσουν μετανάστες, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες των οικονομιών τους».
Στο μεταξύ «Η δυνατότητα αλλαγής εργοδότη και/ ή τομέα κατά την πρώτη περίοδο εργασίας στο εσωτερικό της ΕΕ συνδέεται στενά με τον δικαιούχο της άδειας καθώς και με τις προϋποθέσεις εισδοχής του εργαζόμενου. Αν ο υπήκοος τρίτης χώρας έχει γίνει δεκτός σύμφωνα με ειδικό καθεστώς, η κινητικότητά του μπορεί να περιοριστεί προσωρινά, για να αποφευχθούν καταχρήσεις των προϋποθέσεων εισδοχής».
Ποιος όμως θα ορίσει τι εστί κατάχρηση;
Τέλος «Όσον αφορά στην άδεια, εάν κάτοχος της άδειας είναι ο εργοδότης, ο εργαζόμενος μπορεί ενδεχομένως να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να ελέγχεται αδικαιολόγητα ή ακόμα να αποτελεί ‘ιδιοκτησία’ του μελλοντικού κοινοτικού εργοδότη του».
Αρα την άδεια εισδοχής και εργασίας ενός μετανάστη πιθανότατα δε θα τη δίνουν στον ίδιο, αλλά στο μελλοντικό αφεντικό του. Με λίγα λόγια, είμαστε ενώπιον ενός εκσυγχρονισμένου συστήματος μετανεωτερικής δουλοπαροικίας.
3. ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Είναι καθήκον να εξηγήσουμε το περιεχόμενο του «Συμφώνου για τη Μετανάστευση» που προώθησε σαν πρώτη προτεραιότητα, η γαλλική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Σύμφωνο, που εγκρίθηκε τον Οκτώβρη του 2008 στη σύνοδο της Ε.Ε., και θα υπερισχύει του «εθνικού δικαίου», έχει 5 θεματικούς άξονες:
• επιτρέπει στα κράτη – μέλη να καθορίζουν τον αριθμό των μεταναστών με βάση τις ανάγκες τους,
• απαγορεύει τις μαζικές νομιμοποιήσεις «λαθρομεταναστών»,
• ενισχύει με ειδική αστυνομική υπηρεσία (FRONTEX) τα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα,
• εναρμονίζει τη νομοθεσία για το άσυλο και
• προωθεί συμφωνίες με τις χώρες του Τρίτου Κόσμου για τον μαζικό «επαναπατρισμό» των προσφύγων.
Πίσω όμως από την άχρωμη τεχνοκρατική γλώσσα κρύβεται μια πολύ σκληρή πολιτική ενάντια στους φτωχούς του κόσμου. Ακόμη και η όμορφη λέξη «εναρμόνιση» δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες. Η «ευρωπαϊκή επιτροπή για τις πολιτικές ελευθερίες, Δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων» ξεκαθάριζε ότι «εναρμόνιση» δεν σημαίνει βασικός κατώτερος μισθός για τους μετανάστες γιατί αυτό αντίκειται, στην απελευθέρωση των αγορών.
Αλλά το περιεχόμενο του «Συμφώνου για την Μετανάστευση», πέρα από νεοφιλελεύθερο, είναι και τρομοκρατικού πνεύματος. Αντιμετωπίζει τους μετανάστες και τους πρόσφυγες που προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη σαν απόπειρα διείσδυσης «μουσουλμάνων τρομοκρατών». Έτσι το ζήτημα της μετανάστευσης από μαζικό κοινωνικό πρόβλημα μετατρέπεται σε ζήτημα που το διαχειρίζονται η αστυνομία και η συνοριοφυλακή.
Έτσι οι «λαθρομετανάστες» πρέπει να μπλοκάρονται πριν τα ευρωπαϊκά σύνορα. Και όσοι συλλαμβάνονται μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να απελαύνονται χωρίς όρους. Ήδη το ευρωκοινοβούλιο – όπως προανέφερα – έχει ψηφίσει στις 18/6 με πλειοψηφία νόμους που καθιστούν την «λαθρομετανάστευση» βαρύ ποινικό αδίκημα.
Αγαπητοί σύνεδροι,
Οι ιμπεριαλιστικές και ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις αλλά και ο ανταγωνισμός μεταξύ τουλάχιστον των ΗΠΑ – ΕΕ – Ιαπωνίας, οξύνονται λοιπόν και σε αυτό το επίπεδο, στην εξασφάλιση νέων στρατιών φτηνών εργατοϋπαλλήλων.
Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αντεργατική, προβλέπει σκληρά κατασταλτικά μέτρα, ετοιμάζει ακόμα και «στρατόπεδα συγκέντρωσης» κατά των μεταναστών.
Θυμίζω πως σύμφωνα με στοιχεία της μεγάλης Ευρωπαϊκής Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης (SILC), το ποσοστό των Ελλήνων που ζει στα όρια της φτώχειας ορίζεται στο 22% και το ποσοστό των μεταναστών που ζει στα όρια της φτώχειας ορίζεται στο 33%. Το χάσμα είναι πολύ μεγαλύτερο σε κράτη όπως το Βέλγιο, όπου 19,5% των Βέλγων ζει στα όρια της φτώχειας έναντι 60% για τους μετανάστες, στο Λουξεμβούργο όπου 18% των Λουξεμβουργιανών ζει στα όρια της φτώχειας έναντι 49% για τους μετανάστες και στη Γαλλία όπου το 19% των Γάλλων ζει στα όρια της φτώχειας έναντι 49% για τους μετανάστες
Κατά συνέπεια – ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
Λαθραίοι δεν είναι οι μετανάστες! Λαθραίοι είναι ο ιμπεριαλισμός και η νεοφιλελεύθερη διαχείριση.
Η ανεπτυγμένη Δύση αισθάνεται πια από κοντά την ανάσα ενός κόσμου, που η ίδια καταδίκασε εδώ και πολλές δεκαετίες στη φτώχεια, την δυστυχία, την καταστροφή. Πανικοβλημένη σηκώνει παντού τείχη, εντός και εκτός συνόρων για να αναχαιτίσει τα τεράστια μεταναστευτικά κύματα, που όμοια τους η ιστορία έχει να δει από τον 6ο και 10ο αιώνα.
Μάταια όμως κανένα ναρκοπέδιο, καμιά ακταιωρός, καμιά συνθήκη Σένγκεν, κανένας συνοριοφύλακας δεν μπορεί και δεν θα σταματήσει την προσπάθεια εκατομμυρίων εξαθλιωμένων του πλανήτη να επιζήσουν, να ξεφύγουν από τα δεινά στις χώρες προέλευσης τους. Από το Μεξικό μέχρι το Μαρόκο θα συνεχίσουν να συνωθούνται αναζητώντας το “όνειρο” στην άλλη μεριά των συνόρων. Κι ας καταρρέει το “όνειρο” αυτό για τα εκατομμύρια που ζουν ήδη στην ανεπτυγμένη Δύση μαζί με την χρεοκοπία του νεοφιλελευθερισμού
Η ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση είναι αυτή που στέλνει τους μετανάστες στη Δύση. Οι ιμπεριαλιστικοί τους πόλεμοι που μετράνε ήδη εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στην Αφρική και αλλού. Ο οικονομικός στραγγαλισμός των υπό ανάπτυξη χωρών μέσα από την θηλιά των δανείων της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Δ.Ν.Τ., οι βίαιες αναδιαρθρώσεις στη γεωργία και η καταστροφή της παραγωγικής βάσης μιας σειράς χωρών που επιβάλλει ο νεοφιλελευθερισμός σαν παγκόσμιο σύστημα διαχείρισης, αυτές είναι οι αιτίες που φέρνουν σε αδιέξοδο, που καταδικάζουν στην πείνα και την εξαθλίωση εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη.
Αυτή είναι εξάλλου που υπόσχεται ένα μέλλον χωρίς δικαιώματα, σύγχρονου δουλοπάροικου και στις εργαζόμενες πλειοψηφίες των ιμπεριαλιστικών χωρών.
Σε συνθήκες γενικευμένου κοινωνικού και πολιτικού εκφασισμού, οι άρχουσες τάξεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη υιοθετούν ένα ρατσιστικό – αντιμεταναστευτικό νομικό πλαίσιο για να προλάβουν καταστάσεις τέτοιες όπως η εξέγερση στα προάστια του Παρισιού πριν από δύο χρόνια. Θέλουν να κρατούν όμηρους τους μετανάστες όταν διεκδικούν το αυτονόητο: ζωή και δικαιώματα.
Στο πλευρό των επίσημων κρατικών κατασταλτικών τους πολιτικών βρίσκονται οι νοσταλγοί του γ΄ Ράιχ, του φασισμού, οι απόγονοι της 4ης Αυγούστου, του Φράνκο ή του Μουσολίνι με θεσμική αντιπροσώπευση στα μισά τουλάχιστον κοινοβούλια χωρών της Ευρώπης, δημαγωγώντας και εντείνοντας τις επιθέσεις τους στους μετανάστες. Πρόκειται για την αντανάκλαση της λαϊκής ξενοφοβίας που αναμεταδίδεται στη δημόσια σφαίρα κρατών της Ε.Ε από τα ΜΜΕ .
Η στρατηγική που επέλεξε η Ε.Ε για να ελέγξει και διοικήσει τις μεθορίους της περνά μέσα από την εξαγωγή και αναπαραγωγή σε αυτές τις χώρες πολιτικών που εδώ και 30 χρόνια στη Ευρώπη καλλιεργούν την ξενοφοβία χαρακτηρίζοντας τον πρόσφυγα ως πρόβλημα, απειλή ή κίνδυνο: διοικητικό ‘κλείσιμο’ των συνόρων, απόρριψη αιτήσεων ασύλου, ποινικοποίηση όσων δεν είναι τυπικά νόμιμοι, απελάσεις κ.λ.π
Η μετανάστευση δεν είναι μόνο συνέπεια της ιμπεριαλιστικής υπερεκμετάλλευσης. Αποτελεί και σχέση εξουσίας – εκμετάλλευσης στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος. Η συνέχεια της καπιταλιστικής παραγωγής με απόλυτο κριτήριο το κέρδος, δημιουργεί σε όλες τις μεγάλες οικονομίες (ΗΠΑ, Ε.Ε.) την ανάγκη μαζικής εισαγωγής εργατικού δυναμικού.
Συμπερασματικά, η ευρέως διαδεδομένη εντύπωση ότι αν δεν είχαμε μετανάστευση όλα θα πήγαιναν καλά είναι ένας ψυχοκοινωνικός μηχανισμός μετάθεσης ευθυνών προς τα έξω. Αποτελεί μια επικίνδυνη, ξενοφοβική φαντασίωση που αποπροσανατολίζει, που μας κάνει – κατά στρουθοκαμηλικό τρόπο – να μη βλέπουμε τα πραγματικά αίτια της σημερινής κοινωνικής και οικονομικής κρίσης.
Τα αίτια αυτά έχουν να κάνουν την αγοροκρατία, δηλαδή με την τάση των πολιτικών ηγεσιών – στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης – να ακολουθούν τυφλά τη λογική της αγοράς όχι μόνο στον οικονομικό αλλά και στον κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό χώρο. Στη μετάβαση αυτή από την οικονομία στην κοινωνία της αγοράς, οι μετανάστες χρησιμοποιούνται σαν αποδιοπομπαίοι τράγοι, σαν εξιλαστήρια θύματα στον βωμό ενός ολοκληρωτικού καπιταλισμού. Από την άποψη αυτή η αλληλεγγύη στους μετανάστες, οι κοινοί αγώνες ντόπιου εργατικού δυναμικού και μεταναστών εργαζομένων, αποτελούν, πρέπει να αποτελούν, ένα κεντρικό μέτωπο τόσο για το εργατικό κίνημα, όσο και την αριστερά.